U današnjem članku pišemo o fenomenima koji pogađaju različite delove sveta, a koji su izazvani klimatskim promenama. Saznajte….
Divovske vrtače koje se otvaraju širom Turske i pad nivoa podzemnih voda izazivaju zabrinutost među naučnicima i stanovništvom. Ovaj dramatičan fenomen dolazi kao rezultat dugotrajne suše i prekomernog crpljenja podzemnih voda, što dovodi do urušavanja tla.
Fenomen divovskih vrtača, koji je postao sve učestaliji u poslednjih nekoliko decenija, u Turskoj se uglavnom dešava u Konyjskoj ravnici, jednom od ključnih regiona za poljoprivredu.
Zanimljivo je da su neki ljudi ovu pojava povezali sa biblijskim proročanstvom, verujući da su to znakovi božanske kazne. Međutim, naučnici imaju sasvim drugačije objašnjenje za ovo. Oni navode da su klimatske promene i suša glavni faktori koji pogoršavaju situaciju.
Klimatske promene su dovele do opadanja nivoa podzemnih voda, a posebno se to oseća u Turskoj, gde su vodni rezervoari postigli najniže nivoe u poslednjih 15 godina. Poljoprivrednici, koji crpe velike količine podzemnih voda za navodnjavanje useva, dodatno pogoršavaju problem. Suša koja pogađa i druge regije, kao što su SAD, Azija i Bliski istok, postavlja ozbiljan izazov za ekosisteme i lokalne zajednice. Ova situacija u Turskoj nije jedinstvena i slični problemi se već javljaju u drugim delovima sveta, uključujući područja u Sjedinjenim Američkim Državama.
- Za Sjedinjene Američke Države, naučnici upozoravaju da bi se slične vrtače mogle pojaviti i u delovima Teksasa, Floride, Arizone i Kalifornije. Problemi sa smanjenjem nivoa podzemnih voda već postoje u Velikim ravnicama i Središnjoj dolini, dok se suša širi i na jugozapad zemlje. U zapadnom Teksasu, najteži stepen suše – kategorija D4 – označava izuzetno ozbiljan problem. Vrtače, koje su pre nekoliko decenija bile veoma retke, sada postaju ozbiljna prijetnja. Prema podacima o suši, područja poput Arizone, Floride i Teksasa, koja se oslanjaju na podzemne vode, mogli bi biti pogođeni još težim uslovima, ako se trenutni trendovi nastave.
Naučnici smatraju da je “nezabeleženi rizik od suše u 21. veku” ozbiljna pretnja za globalnu poljoprivredu i živote ljudi. Problemi sa sleganjem tla i formiranjem vrtača u Teksasu i Arizoni postavljaju ozbiljan izazov za lokalne zajednice, kao što je to slučaj u okrugu Apton, gde je formirana ogromna vrtača od 60 metara širine i 12 metara dubine, usled nestabilnog tla i iscrpljivanja podzemnih voda.
- U Sjedinjenim Američkim Državama već postoje primeri ozbiljnih sleganja tla, kao što su ona u okrugu Kočiz u Arizoni, gde su pukotine i vrtače široke i do 9 metara. Takve pojave izazivaju veliki stres i štetu za ljude, ali i za infrastrukturu. Nedostatak kontrole nad crpljenjem podzemnih voda, uz zadržavanje starih praksi, može izazvati još ozbiljnije posljedice u budućnosti. U nekim delovima SAD-a, kao što su Kalifornija i Teksas, već su uvedene mere ograničenja, kao što su restrikcije na crpljenje podzemnih voda za poljoprivredu.
- Kao što je bio slučaj u Las Krusesu u Novom Meksiku, 2024. godine, tlo je postalo nestabilno usled suše, što je izazvalo urušavanje koje je progutalo dva automobila i nateralo ljude na evakuaciju. U ovim teškim okolnostima, lokalne vlasti moraju doneti jasne odluke o tome kako ublažiti posledice suše i urušavanja tla.
Turska nije jedina zemlja koja se suočava sa ovakvim izazovima. Klimatske promene i neodrživo crpljenje podzemnih voda ozbiljno ugrožavaju budućnost mnogih područja širom sveta. Dok se ne donesu odgovarajući zakoni i ne pronađu rešenja za efikasnije upravljanje vodenim resursima, ovakvi fenomeni mogli bi postati još češći i opasniji za buduće generacije.
