Stariji se svakim danom brinu šta će biti s njihovim penzijama, te da li će moći da prežive s obzirom na ogromna poskupljenja. Ali izgleda da je došao kraj zabrinutosti. Uprkos zabrinutosti vlade u vezi sa potencijalnim finansijskim poteškoćama, švajcarski birači su nedavno odlučili da povećaju svoje godišnje penzije putem nacionalnog referenduma.
U Srbiji, međutim, ostaje neizvesna mogućnost primene 13. penzije. Milan Krkobabić, ministar nadležan za ruralna područja i predsednik PUPS-a, stranke koja se zalaže za uvođenje 13. penzije, ističe da njena realizacija zavisi i od političke volje i od finansijskog stanja zemlje. Krkobabić predlaže da bi finansiranje “13. penzije” trebalo da bude iz državnog budžeta namenjenog za socijalne politike, a ne iz Republičkog fonda za penzijsko i invalidsko osiguranje, kako bi se očuvao integritet sadašnjeg penzionog sistema.
13. penzija bi trebalo da bude dodeljena isključivo onima koji sa postojećom penzijom ne mogu da podmire osnovne životne potrebe. Pojam dodatne penzije nije nepoznat u nekim zemljama Europske unije, uključujući Hrvatsku, gdje penzioneri primaju jednokratnu novčanu pomoć. Krkobabić pojašnjava da 13. penzija nije konvencionalna penzija, već posebna vrsta socijalne pomoći, sa dobro definisanim kriterijumima za identifikaciju primalaca, određivanje visine pomoći i određivanje rokova isplate.
- Krkobabić tvrdi da postoji solidan ekonomski razlog za implementaciju “13. penzija”. Implementacija “13. penzije” identifikovana je kao ključna mera u premošćivanju jaza između visokih i niskih penzija, pružajući vitalnu podršku penzionerima sa minimalnim primanjima. Ovaj sveobuhvatni dodatak obuhvata sve dosadašnje jednokratne isplate koje su godinama uvođene na nacionalnom nivou, a koje su se pokazale kao značajne, posebno za one sa nižim penzijama.
Vrijedi napomenuti da su za ovu namjenu u proteklom periodu izdvajana značajna finansijska sredstva, kako je naglasio Krkobabić. Dalje, on ističe konkretne primere jednokratnih plaćanja koje je inicirao PUPS, uključujući distribuciju u Beogradu i širom Srbije.
U Beogradu su penzioneri sa primanjima ispod 20.000 dinara dobili četiri odvojene isplate od po 5.000 dinara, dok su u ostalim delovima Srbije pojedinci sa primanjima ispod 16.000 dinara, zahvaljujući proaktivnom zalaganju PUPS-a, dobili četiri isplate od po 4.000 dinara. Naglasak je na obezbjeđivanju sredstava za “13. penzije”, uz sugestiju da ono dolazi iz državnog budžeta koji se izdvaja za socijalnu politiku, a ne iz Fonda PIO.
Ovaj pristup je primijenjen kako bi se osiguralo da postojeći penzioni sistem ostane netaknut i nepromijenjen. Početak isplate “13. penzija” zavisi i od finansijskog stanja zemlje i od političkih opredeljenja. Namjera je da bude dostupna pojedincima koji nisu u mogućnosti da zadovolje svoje osnovne potrebe sa svojim trenutnim penzijskim beneficijama.
Što se tiče “13. penzija” po visini, Krkobabić ističe da će se oslanjati na raspoloživa finansijska sredstva u budžetu socijalne podrške i broj korisnika koji ispunjavaju uslove. Ističe važnost osiguravanja da iznos bude dovoljan za svoju namjenu. U Srbiji, najniža penzija za ovu godinu, koja je u januaru povećana za 14,8 odsto, iznosi 23.684 dinara, od čega prima oko 138.000 penzionera.
Od januara 2024. godine prosečna penzija iznosi 45.742 dinara, dok je najviša zabeležena penzija za taj mesec 229.745 dinara. Penzija, koja se takođe naziva penzija (izvedena od njemačkog “Pension” preko francuskog “pension” i latinskog “pensio” što znači vaganje, prikupljanje ili plaćanje), obuhvata mjesečni novčani iznos i dodatne pogodnosti koje pojedinac ima imaju pravo na osnovu svog osiguranja za starost, invalidnost ili smrt, u skladu sa važećim zakonskim odredbama.
U situacijama kada pojedinci nisu u mogućnosti da se finansijski izdržavaju, penzije se mogu obezbijediti i njihovim izdržavanim licima ili nasljednicima. Klasifikacija penzije, bez obzira da li je kategorisana kao starosna, invalidska ili porodična penzija, zavisi od specifičnih okolnosti u vezi sa sticanjem prava na njeno primanje.
